Serebral Palsi Nedir
Serebral Palsi Hakkında Genel Bilgiler
GENEL
Veysel ALÇINKAYA
2/20/20244 min read
Serebral Palsi Nedir
Serebral palsi, genellikle doğum sırasında veya erken çocukluk döneminde meydana gelen beyin hasarı sonucu ortaya çıkan kalıcı bir hareket ve postür (duruş) bozukluğunu ifade eden bir durumdur. Bu durum, bireylerin vücut hareketleri, koordinasyon, kas tonusu ve denge kontrolü gibi fonksiyonlarını etkileyebilir. Belirtiler kişiden kişiye değişmekle birlikte, hafif zorluklardan ciddi hareket kısıtlamalarına kadar farklılık gösterebilir.
Serebral Palsi Neden Olur
Serebral palsi (SP), genellikle prenatal (gebelik öncesi), perinatal (doğum sırası) veya postnatal (doğum sonrası) dönemde meydana gelen bir dizi faktörün etkileşimi sonucu ortaya çıkan bir durumdur. SP'nin nedenleri genellikle tam olarak belirlenememekle birlikte, bazı risk faktörleri tanımlanmıştır. Prematüre doğum, düşük doğum ağırlığı, ikiz veya daha fazla bebek doğumu gibi erken doğum durumları SP'nin ortaya çıkma olasılığını artırabilir. Gebelik sırasında annenin maruz kaldığı enfeksiyonlar, toksinler veya radyasyon gibi çevresel faktörler de riski artırabilir. Ayrıca, doğum sırasında bebeğin oksijen azalması, doğum travması, doğum sırasında meydana gelen kanamalar gibi perinatal komplikasyonlar da SP'nin oluşumunda etkili olabilir. Genetik faktörler de rol oynayabilir; ancak, çoğu durumda SP'nin nedeni tek bir faktöre değil, bir dizi etkileşen faktöre bağlıdır. Bu nedenle, SP'nin spesifik nedenleri bireyden bireye farklılık gösterir ve tam olarak belirlenmesi zor olabilir.
Serebral Palsi Belirtileri
Serebral palsinin belirtileri bireyden bireye farklılık gösterebilir, ancak genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
Hareket Bozuklukları:
Yürüme zorlukları veya ataksi (koordinasyon eksikliği)
Kas sertliği veya gevşekliği
İstemsiz kas hareketleri
Koordinasyon Problemleri:
Hareketleri düzenleme ve koordine etme zorluğu
Keskin ve hassas hareketlerde güçlük
Kas Tonu Sorunları:
Hipertonik (yüksek tonlu) veya hipotonik (düşük tonlu) kaslar
Kaslarda sertlik veya gevşeklik
Denge Bozuklukları:
Denge kaybı veya düzensiz denge
Ayakta durma veya oturma zorlukları
Refleks Problemleri:
Normalden farklı refleks tepkileri
İstem dışı hareketler veya reflekslerin eksikliği
Konuşma ve Dil Zorlukları:
Konuşma bozuklukları veya dil gelişiminde gerilik
Ağız ve yüz kaslarının kontrolünde sorunlar
Motor Beceri Kısıtlamaları:
Günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirme zorluğu
El becerilerinde sınırlılık
İşitsel veya Görsel Problemler:
İşitme veya görme sorunları
Dikkat eksikliği veya algılama zorlukları
Zihinsel ve Duygusal Zorluklar:
Zihinsel bozukluklar veya öğrenme güçlükleri
Duygusal kontrolde zorlanma
Belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve bazı bireylerde sadece hafif zorluklar görülürken, diğerlerinde daha ciddi sınırlamalar ortaya çıkabilir. Ayrıca, yaşla birlikte belirtilerde değişiklikler olabilir. Bir bireyin serebral palsi belirtileri uzman bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmelidir.
Serebral Palsi Türleri
Serebral palsi (SP), farklı belirtilere ve etkilere neden olan çeşitli alt tiplere sahip bir durumdur. Bu tipler genellikle hareket ve kas kontrolündeki belirgin farklılıklara dayanır. Serebral palsi tipleri şunlardır:
Spastik Serebral Palsi:
Bu tip, kasların aşırı tonus (gerilim) gösterdiği bir durumu ifade eder.
Genellikle kaslar sertleşir ve kasılma eğilimindedir.
Spastik serebral palsi, bacakların ve kolların etkilendiği diparezi veya quadripleji şeklinde ortaya çıkabilir.
Disekspresif/Hipotonik Serebral Palsi:
Bu tip, kasların normalden daha düşük tonusa sahip olduğu durumu ifade eder.
Hipotonik serebral palsi, kaslarda gevşeklik ve kontrol eksikliği ile karakterizedir.
Atetoid/Athetoid Serebral Palsi:
Atetoid serebral palsi, istemsiz, yavaş ve yuvarlanan hareketlere neden olan kontrolsüz kas hareketlerini içerir.
Genellikle dil, yüz ve ekstremite kaslarını etkiler.
Ataksik Serebral Palsi:
Bu tip, koordinasyon eksikliğine ve dengesiz hareketlere neden olan bir durumu ifade eder.
Ataksik serebral palsi genellikle yürüme ve diğer motor beceriler üzerinde etkilidir.
Karma Tip Serebral Palsi:
Bir bireyde birden fazla SP tipinin kombinasyonunu içeren durumu ifade eder.
Örneğin, spastik-ataksik veya spastik-disekspresif kombinasyonları olabilir.
Her bireyin durumu benzersiz olduğundan, serebral palsi tipleri arasında geniş bir varyasyon gözlemlenebilir. Tanı ve tedavi, bireysel ihtiyaçları ve semptomları dikkate alarak uzman bir sağlık profesyoneli tarafından yapılmalıdır.
Serebral Palsi ve Zihinsel Yetersizlik
Serebral palsisi olan bireylerin birçoğu normal veya ortalama zekâ düzeyine sahiptir. Ancak, bazı durumlarda SP'li bireylerde zihinsel yetersizlik görülebilir. Bu durum, SP'ye eşlik eden diğer sağlık sorunlarından veya neden olan faktörlerden kaynaklanabilir. Örneğin, prematürite, doğum sırasında oksijen eksikliği veya diğer komplikasyonlar, zihinsel yetersizlikle ilişkili olabilir.
Bireyler arasında SP'nin belirtileri, etkileri ve eşlik eden durumlar büyük ölçüde değişebilir. Bu nedenle, her bireyin durumu benzersizdir ve bireysel bir değerlendirme gerektirir. SP tanısı konmuş bir bireyin genel sağlık durumu ve bireysel özellikleri dikkate alınarak zihinsel durumu değerlendirmek önemlidir.
İstanbul Serebral Palsi
Siz de çocuğunuz hakkında bir değerlendirme talep etmek ve süreç hakkında daha detaylı bilgi alabilmek için bir uzmanla iletişime geçebilirsiniz.
Veysel ALÇINKAYA, Özel Eğitim Öğretmeni.